(Pieter Pourbus, Het Laatste Avondmaal (1548), Groeningemuseum, Brugge)
Dit artikel is vertaald uit het Frans via Google translate. Onze proeflezer Peter moet het nog nakijken.
Zoals een Nederlandstalige collega onlangs suggereerde, laten we even stilstaan bij wat er nu gebeurt, met de gezamenlijke aankondiging door Triodos en SCTB van de overeenkomst die deze twee partijen hebben bereikt.
Toen de verrassing voorbij was, voelde ik vanzelfsprekend sterke ontevredenheid. Niet veel, maar daar stonden ook geen positieve geluiden tegenover. Net als Triodos met betrekking tot de uitslag van de stemming over toetreding tot Euronext, kunnen wij vaststellen dat een groot aantal aandeelhouders hun teleurstelling heeft uitgesproken.
In de psychologie en in het algemeen geldt dat na woede het moment van sussen komt… en van intensievere reflectie. Omdat het mij nuttig lijkt om te vragen waarom er vandaag de dag een dergelijk compromis plaatsvindt, en vooral, waarom de SCTB het principe heeft aanvaard? Deze vragen zullen waarschijnlijk nog steeds onbeantwoord blijven aan het einde van uw lezing, omdat ik absoluut niet over de informatie beschik die nodig is om een eerlijk en definitief antwoord te geven. Het enige wat ik voor ogen heb zijn acties, communicatie, manieren van zeggen en doen. Toch leek mij dit voldoende om dit commentaar, dat zijn naam eer aan doet, mee te beginnen.
Het lijkt mij dat het startpunt voor de paradigmaverschuiving bij SCTB ligt in de juridische procedure die de bank in 2022 tegen Triodos heeft aangespannen bij de Amsterdamse Ondernemingskamer. Deze Kamer van Koophandel heeft de klacht van de Stichting afgewezen, maar niet zonder enkele interessante elementen aan te dragen. Daarmee kon ik de puzzel van de gebeurtenissen die met de certificaten te maken hadden, compleet maken. Om de draad te vinden, kan de lezer terecht op de sectie “Verontrustende vragen” op de Trioforum-website.
Laten we niet vergeten dat deze nederlaag een grote klap was voor de Stichting. Maar het lijkt ook een keerpunt voor haar te zijn geweest. Het lijkt erop dat de aanvaller informatie heeft gekregen die ze niet wilde, of beter gezegd niet kon, delen met andere belangengroepen zoals de onze. Men zal zich herinneren dat de bank de rechtbank uitdrukkelijk heeft verzocht de ter zitting overgelegde elementen ongewijzigd te laten. Er kon dus geen openbaarmaking van documenten plaatsvinden en de documenten die door de mazen van het net zijn geglipt, waren die welke door de Bank waren gevalideerd of die voortkwamen uit de door de rechtbank gepubliceerde conclusies. Wij willen er ook op wijzen dat deze openbaarmaking ons verzoek is en blijft, voorafgaand aan enig gesprek met Triodos. De bank weigert echter nog steeds om zichzelf bekend te maken, terwijl zij beweert dat wij haar uitgestoken hand afwijzen. De kleine afbeelding hierboven toont de vorm ervan.
Op zijn minst moet worden opgemerkt, als mijn geheugen mij niet in de steek laat, dat de Stichting vanaf dat moment volledig heeft geaccepteerd dat het oude beoordelingssysteem, zelfs in verbeterde vorm, niet langer bruikbaar was. Als gebaar van medeleven grijpt ze zelfs terug op de bewoordingen die Zeist gebruikt om deze onmogelijkheid te rechtvaardigen, zonder overigens, net als Triodos, de diepgang ervan te benadrukken. Dat is geen toeval. Sindsdien is zijn gedragslijn erop gericht om de ‘discussies’ met de ethische en duurzame instelling voort te zetten, waarbij hij zijn verlangen toont om de activa en pracht ervan te behouden, zoals een peettante zou doen met een sprookjesfiguur. Julius Heuscher heeft nog werk te doen… Wij weten heel goed dat het logge gepraat met het management van zowel SAAT als de Bank tot een impasse zal leiden als de hogere belangen van laatstgenoemde niet worden gerespecteerd. Helaas, voor degenen die dit pad bewandelen, geplaveid met goede maar naïeve bedoelingen, is blindheid de prijs die ze betalen als ze weigeren de slechte keuzes te erkennen die ze hebben gemaakt. Laten we aannemen dat dit normaal is.
Ik heb het altijd vreemd, zo niet ongepast, gevonden om halsoverkop in onderhandelingen te duiken met een gesprekspartner die herhaaldelijk en herhaaldelijk rampzalige en manicheïstische keuzes voor aandeelhouders heeft gemaakt. Mijn lezers weten dat ik onder andere de uitsluiting van deze mensen, die ons voor gek hielden, eist. Het is zinloos om ons in te zetten voor echt constructief werk met degenen die ons hebben bedrogen, wetende dat deze mensen niet van plan zijn om vooruitgang te boeken in een levensvatbare richting voor de houders, noch om hen daadwerkelijk te herstellen. En vooral, welke resultaten kun je verwachten van mensen die fundamenteel slechte managers zijn en amateurs in hun werk? Heeft u zoveel last van het Stockholm-syndroom dat dit simpele feit genegeerd moet worden?
Men zou mij achteraf van opportunisme kunnen beschuldigen, maar dat is niet het geval. Vóór de stemming over de invoering van Euronext heb ik de Stichting (schriftelijk) verzocht om tegen te stemmen, met ondersteunende argumenten. Er werd mij vriendelijk verteld dat ik ja zou zeggen tegen de Europese notering. Ik wist toen nog niet dat de worm de vrucht al had opgegeten en dat deze stemming een integraal (zij het stilzwijgend) onderdeel was van de deal die zou komen. Op dezelfde manier, en meer in het algemeen, kunnen sommigen verrast zijn door mijn opmerkingen op een moment dat er een overeenkomst is bereikt. Ik heb elders op deze site geschreven waarom ik denk dat dit geen deal is, maar een misleiding. En de dupe is in dit geval de Stichting die haar tevredenheid verkondigt. Nogmaals, dit is normaal. Het lijkt mij daarom interessant om te proberen de mentale mechanismen te begrijpen die een vereniging van georganiseerde demonstranten transformeren in een groep bedrogen bedriegers.
Het beeld dat bij mij opkomt, en waaraan een goed calvinisme moet voldoen, is dat van Judas. Precies dat! Maar niet degene die met kracht en gezag door de Christusverachters werd neergezet, dat wil zeggen een verrader die zichzelf wilde ophangen, maar die van de versie van Níkos Kazantzákis, auteur van “De laatste verzoeking”, en voor de film bewerkt door Martin Scorsese noemde het “De laatste verzoeking van Christus”. Beide werken zijn zeer controversieel, maar de boodschap in deze werken is subtieler dan het lijkt. Judas wordt namelijk voorgesteld als een echte vriend van Jezus. De apostel, die nu verguisd wordt, begrijpt de omvang van wat zich voor zijn ogen afspeelt en aanvaardt vrijwillig de rol van verrader, zodat Christus de Verlosser kan komen. Kortom, hij offert zijn morele integriteit op voor de glorie van God, in hetzelfde proces dat uiteindelijk ook gevolgd zal worden door de Mensenzoon (en desalniettemin ook door de Vrouw). Het is duidelijk dat dit het soort idee is dat verontrustend is en de zaken verergert. Maar wat men er ook van mag vinden, het heeft de verdienste dat het bestaat en een standpunt vertegenwoordigt dat, in ons geval, niet dom is.
Het lijkt mij inderdaad zeer waarschijnlijk dat de Stichting, gezien de onmogelijkheid om vooruit te komen, geen andere uitweg heeft gevonden dan samen te spannen met de tegenpartij om de lijnen te verleggen in het belang van alle aandeelhouders. Kortom, het zou een vrijwillig offer zijn dat geheel in lijn ligt met de oorspronkelijke gedragslijn van het associatieve project: het bereiken van een overeenkomst voor alle houders, ook voor hen die geen deel uitmaken van de groep. De oplettende lezer zal dus opmerken dat ik in mijn artikel “Een 10 januari, en wat stof…” niet voor niets de uitdrukking “urbi et orbi” heb gebruikt. Laten we duidelijk zijn: dit universele sociale object is volkomen respectabel. Men moet zich er alleen van bewust zijn dat dit een basisstelling is die een scheidslijn trekt met bijvoorbeeld het Trioforum en de Triodos-tragedie.
Op zich is dat geen probleem. Het is belangrijk om te beseffen dat als er succesvol een overeenkomst wordt bereikt, het tot nu toe gevolgde pad zal worden geanalyseerd, ontleed en hoogstwaarschijnlijk als niet erg aantrekkelijk zal worden beschouwd. En het is vandaag de dag duidelijk dat de Stichting, om haar doel te bereiken, niet de moed, de roekeloze kracht en het moedige hart heeft getoond die men zou willen. We zijn ver van Cyrano de Bergerac. Er waren bepaalde compromissen en ook bepaalde mislukkingen in de vriendschap. Sommigen zullen het perverse lafheid noemen, maar dat zal ik niet doen, omdat ik deze woede die ik niet kan zien, verberg (theaterbezoekers zullen het waarderen).
In ieder geval zou de SCTB door op deze manier te handelen, dat wil zeggen door in kelders die voor het oog van de vijand verborgen waren, in overleg te treden en door plotseling in de open lucht het resultaat van zijn mentale omwentelingen te onthullen, alleen maar de gevoelens van de vijand kunnen kwetsen. goede mensen die op deze manier het resultaat zien van in het geheim uitgevoerde manoeuvres, verschijnen in het volle daglicht. Zij zal van haar kant denken dat ze op de meest correcte manier mogelijk heeft gehandeld, met een constructieve geest, in het belang van iedereen, net als een bepaalde bank die al eeuwenlang op deze manier blijft doorgaan. En misschien begrijpt ze niet eens hoe iemand zich verraden kan voelen, als hij alleen maar goeds voor haar wil doen. Deze hel is geplaveid met goede bedoelingen en de gevolgen ervan zijn vaak het lot van degenen die ongevraagd een beslissing moeten nemen. Mensen zijn toch ondankbaar…
Misschien moet de Stichting een stap terug doen en kijken naar het behaalde resultaat? Want deze roept maar één opmerking op: je bent genaaid! En wat nog belangrijker is, hoe laat je de houders van jouw €10 eruit zien? En daar, aan het hoofdeinde van de gondel, verschijnt in het licht het beeld van Judas die zijn loon ontvangt en naar zijn Meester gaat. Zeker, dit vertekent waarschijnlijk de ware trekken van het gezicht van de Iskariot, zoals ik hierboven al zei, maar het is juist de verantwoordelijkheid en de last die deze arbeider(s) op zich heeft genomen. Dat wil zeggen, niet alleen dat (die) die hij zichzelf oplegt in een uitbarsting van misschien gehoopte heiligheid, en datgene wat het ons verplicht te voelen jegens hem.
Laat mijn tegenstanders gerust zijn: ik hoef hier geen zieke persoon te slaan om mijn eigen zwakheden te verbergen. Ik schreef het: dit SCTB – Triodos congres (of andersom) past heel goed bij het Trioforum, en ik hoop dat het een groot succes wordt. Want hoe meer zij heeft, hoe meer ruimte er is voor onze daden. Eerlijk gezegd komt het bijna onverwacht. Laten we niet mopperen over ons geluk.
Maar we kunnen ons aan de andere kant wel distantiëren van een instituut dat zijn keuzes heeft gemaakt en de facto elke toenadering onmogelijk heeft gemaakt. Het pad dat SCTB kiest, is een uniek pad vergeleken met dat van Triodos. Het is niet het onze, omdat het een richting inslaat waarin de idealen van vroeger vergeten worden in oratorische kronkels die evenzeer commercieel als speculatief zijn. Ik twijfel er niet aan dat het bestuur van de Stichting Eindhoven tevreden is met de behaalde resultaten. Hij kan niet anders dan het laten zien, zeggen en opschrijven. Op dit niveau nodig ik u uit om zijn proza te lezen en u zult zien dat de student de schrijfcodes van zijn duivelse baas al heeft overgenomen. Maar de gehoornde hier is waarschijnlijk niet degene die we denken.
Na dit kleine komisch-tragische intermezzo gaan ik en het Trioforum verder. Eigenlijk zijn we niet gestopt. En onze gelederen blijven groeien, dankzij de ijver van bepaalde leiders van buiten de Moerdijk en, ik geef toe, dankzij een vorm van slechte moed waarmee zij zichzelf hebben opgesierd.
Het is symptomatisch, het is jammer, maar zo is het. Niet iedereen kan staand leven.
Bernard Poncé, gastheer van het Trioforum, 01/12/2025